Kolejna rocznica obchodów wybuchu Powstania Warszawskiego znów wzbudzi dyskusję pomiędzy jego zwolennikami – broniącymi tezy, że Powstanie było potrzebne i wynikało z chęci przeciwstawienia się okupantowi, a przeciwnikami mówiącymi, że była to klęska od pierwszych dni, szczególnie w aspekcie strategii działań wojennych.
Chciałam dziś jednak zwrócić uwagę na zupełnie inny aspekt Powstania Warszawskiego – ten, który jest żywy do dziś – na pieśni.
1 sierpnia wieczorem na Placu Piłsudskiego w Warszawie, tuż przy Grobie Nieznanego Żołnierza, będziemy wspólnie śpiewać piosenki powstańcze. Wcześniej, bo tuż przed „Godziną W”, w teatrze Kamienica aktorzy również przypomną te najbardziej zagrzewające do walki utwory, a dodatkowo będzie można wysłuchać poematu Andrzeja Rodysa oraz przyjrzeć się dawnej Warszawie zaprezentowanej na filmach Andrzeja Kałuszki (bezpłatne zaproszenia możecie dostać tutaj).
I kiedy tak przesłuchuję słowa kolejnych pieśni, rozumiem jeszcze bardziej, dlaczego żołnierze AK i mieszkańcy Warszawy 70 lat temu wyszli na ulicę, by walczyć o swoją wolność.
Nie złamie wolnych żadna klęska,
Nie strwoży śmiałych krwawy trud -
Pójdziemy razem do zwycięstwa,
Gdy ramię w ramię stanie lud.
Bez hełmów nasza skroń,
Lecz pęknie pocisk oń,
Bo nasza wola to jest
Najwspanialsza polska broń.
W trudnych chwilach okupacji powstało wiele piosenek, które znamy do dziś. Poza kompozycjami spontanicznymi, niektóre powstały z inspiracji wydawnictw Armii Krajowej. Tak było na przykład z pieśnią „Hej, chłopcy, bagnet na broń!”
Autorką i kompozytorką była Krystyna Krahelska ps. „Danuta”. W grudniu 1942 r. odwiedził ją „Andrzej Czarny” – czyli Witold Krassowski i zlecił, na prośbę batalionu „Baszta”, napisanie specjalnie dla nich piosenki – takiej, z którą będą mogli wyruszyć do walki. „(...) Nasza piosenka musi być naprawdę nasza, to znaczy taka, żeby się ją śpiewało tu, na polskiej ziemi”. 1 lub 2 stycznia 1943 r. Krystyna Krahelska zakończyła realizację zamówienia. W drugiej połowie lutego utwór "Hej, chłopcy, bagnet na broń" został zaprezentowany na specjalnym koncercie piosenek dla harcerzy z „Baszty”. Zdobył niezwykłą popularność, szczególnie wśród członków „Szarych Szeregów” i w Grupach Szturmowych batalionu „Zośka”.
Autorka tekstu zginęła drugiego dnia Powstania. 1 sierpnia 1944 roku o godzinie „W” jej pluton ruszył do akcji na gmach „Nowego Kuriera Warszawskiego”. Około godziny 18.00 została ciężko ranna. Z powodu silnego ostrzału, dopiero późnym wieczorem została przeniesiona na punkt sanitarny. Pomimo przeprowadzonej operacji zmarła 2 sierpnia nad ranem. Niewielu wie, że mimo to, możemy podziwiać ją do dziś – bo jej twarz została uwieczniona w stojącym nad Wisłą pomniku warszawskiej Syreny.
„Warszawskiej Syrenie dała swą twarz, Słowiańskiej kulturze swój intelekt, Powstańczej Warszawie oddała swe życie” - S. Starzyński
Wydawałoby się, że warunki panujące w Powstaniu nie skłaniały do śpiewania piosenek, a jednak śpiewano. Przez cały czas Powstania były organizowane koncerty zarówno muzyki rozrywkowej jak i poważnej. Napisano kilkanaście piosenek - podniosłych, o olbrzymim ładunku emocjonalnym, jak i żartobliwych. Cieszę się, że zaczynamy do nich wracać. Współcześni twórcy co roku przed kolejną rocznicą zaskakują nas nowymi aranżacjami:
I tylko gdzieś z tyłu głowy wciąż kołacze mi się myśl, dlaczego dziś, przy różnych – głównie sportowych okazjach zamiast „Bo nasza wola to jest najwspanialsza polska broń” śpiewamy uparcie „Polacy, nic się nie stało”. Czy wyobrażacie sobie, by ten „hymn kibiców” zaśpiewać dziś Powstańcom...?
Obserwuj nas na Instagramie
Biegaj na zdrowie z PZU
_n.jpg)
